el-conocimiento

Deja un comentario

Archivado bajo Uncategorized

la-dimension-psicologica-del-ser-humano

Deja un comentario

Archivado bajo Uncategorized

el-ser-humano-entre-naturale-y-cultura

Deja un comentario

Archivado bajo Uncategorized

el-conocimiento 1º Bachiller

Deja un comentario

Archivado bajo Uncategorized

el-conocimiento

Deja un comentario

Archivado bajo Uncategorized

antropologia

Deja un comentario

Archivado bajo Uncategorized

EL CONOCIMIENTO

el-conocimiento

Deja un comentario

Archivado bajo Uncategorized

SÍNDROME DE FATIGA CRÓNICA: SITUACIÓN ACTUAL DE LOS ENFERMOS Y FASES DE LA ENFERMEDAD

Fibromialgiamelilla

fatiga_cronicaSITUACIÓN EN ESPAÑA DE LOS ENFERMOS DEL SFC/EM.

Escrito por la Asociación Catalana y Madrileña.

1. Aparición de síntomas.

2. Visitas a los médicos. El Médico de familia y los especialistas no conocen esta enfermedad.

3. El Sistema Sanitario no conoce bien la enfermedad

4. No hay especialistas que traten esta enfermedad. Sí de otras, pero de esta no. ¿Por qué?

5. Problemas en el trabajo.

6. No se conoce la enfermedad en el ámbito social. Problemas de comprensión en el ámbito familiar, laboral y social.

7. Soledad e incomprensión del enfermo.

8. Reducción considerable de la economía del enfermo. Aumento en los gastos por la limitación en el desarrollo de las tareas. Por tratamientos alternativos y desplazamientos.

9. La invalidez absoluta se debería conseguir por via normal y no judicial.

10. A pesar de todo, seguimos luchando.

1. Aparición de síntomas.
Con la aparición de los síntomas empieza el…

Ver la entrada original 1.360 palabras más

Deja un comentario

Archivado bajo Uncategorized

Refranys

A  L’HIVERN FORNER I A L’ESTIU TAVERNER.
A  NADAL L’ALL AL BANCAL.
A «LA VALL» MENGEN CEBA I CAGUEN ALL.
A «LA VALL» TOCA’T EL PARDAL.
A BENICULL QUI NO SEMBRA NO CULL.
A CORBERA TOCA LA PERA.
A FAVARA CORRE LA VARA.
A GANDIA CAGUEN CADA DIA.
A L’ASE QUE NO CONEGUES, NO LI TOQUES LES ORELLES
A LA DE TRES MORT O PRES.
A LA FIRA NO VAGES SI NO TENS DINERS, QUE VORÀS MOLTES COSES I NO ET COMPRARÀS RES.
A LA PRIMAVERA RES ÉS COM ERA.
A LA TAULA I AL LLIT AL PRIMER CRIT
A L’AGOST, VESPRADES DE GOS.
A L’ESTIU LA FIGA CRIDA EL PIU.
A L’ESTIU TOT EL MÓN VIU.
A LLAURÍ TOQUEN EL VIOLÍ.
A NADAL MANTA NO HI CAL.
A RAFELCOFER NO VAGES SI NO TENS RES QUE FER.
A VORA RIU NO FACES NIU.
A XERESA A VORE LA TIA TERESA.
ADVOCATS I PROCURADORS, A L’INFERN DE DOS EN DOS.
AIGUA PER SANT JOAN, CELLER BUIT I MOLTA FAM.
AL GOS FLAC, TOT SÓN PUCES
AL MAIG VAIG COM VAIG.
AL POBRE TOT LI FA.
AL VELL FOC AMB ELL.
AMB AQUEIXA CARA TAN FINA I AQUEIX «MONYO» TAN TOU PORTES MÉS MERDA A LA FIGA DE LA QUE PUGA ARRASTRAR UN BOU.
AMB DINERS TORRONS.
AMICS POCS I BONS.
AMOR D’AMO, AIGUA EN CISTELLA.
ANTONI LA CAPSETA DEL DIMONI.
ANY DE GELADES ANY DE PELADES.
ARRÒS CALDÓS DURA FINS LES «DOS»
ARRÒS CALDÓS PER AL GAT I EL GOS.
BENIMODO NO TÉ «MODO», CARLET EN TÉ UN POQUET, ALCÚDIA LA BENVOLGUDA I ALGINET EL RAMELLET.
BENIOPA LA TROPA.
BON DIA ÉS EL QUE PLOU I NO PEDREGA.
BONES FESTES TINGA VOSTÈ I MOLTES ALTRES DE HUI A L’ANY QUE VE.
BREGUES D’ENAMORATS AMORS DOBLATS
CABRA QUE BELA, PERD EL BOSÍ.
CAÇADOR AMB BON GOS VAL PER DOS.
CADA RAT PENAT BUSCA EL SEU FORAT.
CARAGOL TRAU LES BANYES QUE IX EL SOL
CARAGOL TRAU LES BANYES QUE IX EL SÒL.
CARCAIXENT BONA TERRA I MALA GENT.
CARNESTOLTES MOLTES VOLTES. QUARESMA NO VINGUES MÉS. PASQUA TOTES LES SETMANES I NADAL DE MES A MES.
CEL A BORREGUETS, AIGUA A CANTERETS.
CEL ESTRELLAT TEMPS VARIAT.
CINC I CINC DEU QUAN VEGES UNA MERDA ESTACA EL PEU.
COM MÉS SUCRE, MÉS DOLÇ.
COM QUE DE CORBERA I DOLCES, ELS COLLONS M’ESPOLSES.
COM VOLS QUE ET VULGA, SI EL QUI VULL QUE EN VULGA NO EM VOL COM VULL QUE EM VULGA.
CORRE MÉS QUE UNA LLEBRE.
D’ACÍ A CENT ANYS, TOTS CALBS
D’ALLÒ QUE DIGUEN RES, D’ALLÒ QUE VEGES LA MITAT
D’ALGEMESÍ NI DONA NI ROSSÍ.
DARRERE CAP FRUITA BEGUES VI, DARRERE LA TARONJA SÍ.
DE JUTGES I D’ADVOCATS, NO N’HI HA NINGÚ QUE ES PUGA SALVAR
DE LA DONA I LA BURRA A TRAURE EL QUE ES PUGA.
DE LA PURÍSSIMA A NADAL DESSET DIES DE CABAL.
DE LLADRE D’UN OU, A LLADRE D’UN BOU
DE METGE, FOLL I POETA, TOTS TENIM UNA MIQUETA
DE MOLINER FUGIRÀS, PERÒ DE LLADRE NO T’ESCAPARÀS.
DE SANTA CATERINA A NADAL UN PAS DE PARDAL.
DEIXA DINERS ALS AMICS, SI VOLS TINDRE ENEMICS
DEIXA-LA FER EL QUE VULGA I NO LI DIGUES MAI RES.
DEL QUE DIGUEN RES I DEL QUE VEGES LA MEITAT.
DELS PECATS DEL PIU EL SENYOR SE’N RIU.
DESEMBRE FINAT, ANY ACABAT.
DESEMBRE NEVAT, BON ANY PEL BLAT.
DESPRÉS DE MORT, NI VINYA NI HORT
DINS GENER, JA FLOREIX L’AMETLER.
DIUMENGE DE RAMS MONA ENTRE MANS.
DIUMENGE QUE TON PARE ET PENGE.
DÓNA’M DINERS. EL BURRO EN CAGA TRES.
DOS I DOS QUATRE, BUFA’M L’ALTRE.
DOTZE GALLINES I UN GALL MENGEN TANT COM UN CAVALL.
EL BEN PARLAT, ÉS BEN MIRAT
EL BON VI, FA BON LLATÍ
EL DIUMENGE DE RAMS EL QUI NO ESTRENA ES PER QUÈ NO TÉ MANS.
EL FEBRER JA ÉS JORNALER.
EL GAT ESCALDAT AMB AIGUA TÈBIA TÉ PROU.
EL LLEVANT FA FUGIR LA GENT DEL CAMP.
EL MILLOR CAVALLER, CAU DEL CAVALL
EL MORT LI DIU AL DEGOLLAT: QUI T’HA FET AQUEIX FORAT?
EL PEIX GRAN ES MENJA EL XICOTET.
EL PEIX QUE IX DE LA MAR, JA NO SOL TORNAR.
EL PONENT LA MOU I EL LLEVANT LA PLOU.
EL QUE DE NIT ES FA, DE DIA ES VEU.
EL QUE GUARDA SEMPRE TÉ.
EL QUE NO VULGUES PER TU, NO HO VULGUES PER NINGÚ.
EL QUI BALLA PER FEBRER POCA FEINA TÉ PER FER.
EL QUI ES CASA FORA, VA A QUE L’ENGANYEN O A ENGANYAR.
EL QUI ÉS DESGRACIAT, AMB ELS COLLONS ENTROPESSA.
EL QUI GUARDA DÉU LI AJUDA.
EL QUI VIU QUANTES COSES VEU!
ELS DE LA FONT SÓN SABUTS, CABUTS I VOLGUTS.
ELS DINERS I ELS COLLONS PER A LES OCASIONS.
ELS NEBOTS PEGUEN BOTS.
EN ABRIL CADA GOTA VAL PER MIL.
EN ABRIL PLUGES MIL.
EN ESPANYA CADASCÚ S’APANYA.
EN FEBRER FICA’T LA BUFANDA QUE FA FRED.
EN FEBRER TOTS ELS VELLS VAN AL FEMER.
EN GENER NO ET LLEVES LA CAPA NI EL BARRET.
EN UN CAU DE CONILLS, EL QUE FAN ELS PARES FAN ELS FILLS
EN UNA MÀ TINC UNA VETA I EN L’ALTRA UN CUDOL, SI NO M’ESTRENA LI TRENQUE EL PEROL.
ES MÉS PUTA QUE LES GALLINES.
ESTÀ MÉS BOIG QUE UNA CABRA.
ESTÀS MÉS ROIG QUE UNA TOMACA.
ESTÀS MÉS VERD QUE UNA CEBA.
ETS MÉS BAST QUE UN FORRELLAT DE PORQUERA.
ETS MÉS PESAT QUE UNA HACA MORTA.
ETS MÉS PESAT QUE UNA VACA EN BRAÇOS.
FAN MÉS SOROLL DOS QUE CRIDEN, QUE CENT QUE CALLEN
FES L’AMOR I NO LA GUERRA.
FIGUERA I A LA MARJAL NO CAIGUES QUE ET FARÀS MAL.
FILA MÉS QUE LES ARANYES.
FILLS, CONILLS PELATS I A LA CASSOLA.
FORTALENY ES UN POBLE ANTIC DE MURALLES AMB LLICSONS, PENSANT-SE QUE ERA MADRID I ERA UN NIU DE GAFARRONS.
GOS QUE LLADRA, NO MOSSEGA
HA ANAT A ROMA I NO HA VIST AL PAPA.
HA TREBALLAT TANT MON PARE QUE JO HE NASCUT CANSAT.
HI HA MÉS DIES QUE LLONGANISSES, I MÉS SETMANES QUE BOTIFARRES
HI HA MÉS METGES QUE MALALTS
HOME AMB BIGOT FA EL QUE POT.
HOME NET, HOME QUIET.
HOME REFRANYER GOS I MALFAENER
HOME ROIG I GOS PELUT MÉS VAL MORT QUE CONEGUT.
ISABELETA NO JUGUES AMB LA FARINA QUE TOTS ES CASARAN I TU ET QUEDARÀS FADRINA.
JA T’HAS CASAT, JA T’HAS CAGAT.
JOANS, JOSEPS I ASES N’HI HA EN TOTES LES CASES.
LA COL I LA CARABASSA EMPUDEGUEN TOTA LA CASA.
LA FIGA PER ESTAR AL SEU PUNT HA DE TINDRE TRES DETALLS: QUE ESTIGA BEN MADURETA, BEN CLAVILLADETA I PICADETA PEL PARDAL.
LA GALLINA DE DALT CAGA LA DE BAIX.
LA LLEI DE LA PEBRELLA, QUI TIRA VA PER ELLA.
LA MERDA A LA MUNTANYA NO FA PUDOR, ENCARA QUE LA REMENEGES AMB UN BASTÓ.
LA MULLER MAJOR ÉS LA MILLOR.
LA NEU EN FEBRER MARXA COM UN FEMER.
LA NIT DE SANT JOAN ÉS LA MÉS CURTA DE L’ANY.
LA PLUJASSA TOT HO ARRASSA.
LA TRAMUNTANA NO TÉ ABRIC, NI L’HOME POBRE AMIC.
LA TRAMUNTANA TOTS ELS RACONS AGRANA.
L’AIGUA DE FONT VELLA, BONA PER LA MAMELLA.
L’AIGUA I EL FOC NOMÉS JUGUEN A UN JOC.
L’AIGUA PER ON PASSA BANYA.
LES AIGÜES D’ABRIL CABEN DINS D’UN BARRIL.
LES COSES CLARES I EL XOCOLATE ESPÈS.
L’HOME MATINER UN BON FAENER.
LI DIU EL MORT AL DEGOLLAT, -QUI T’HA FET EIXE FORAT?
LLARG D’ESQUENA, CURT DE FAENA.
LLEVANT AIGUA PER DAVANT.
L’OCTUBRE FRED, MATA EL CUQUET.
MAI PLOU AMB TANTA GANA, COM QUAN PLOU DE TRAMUNTANA.
MAI SEGONES INTENCIONS, FAN BONES CONVERSACIONS
MAL VA EL MALALT QUE FA HEREU EL METGE
MARÇ «MARÇADOR» DE NIT FA FRED I DE DIA CALOR.
MARÇ MARCER CARACER.
MARÇ MARCET, VA ENGANYAR A SA MARE EN UN LLAVADORET.
MARÇ, MARCER ÉS UN MENTIDER.
MATAR UNA MOSCA PER L’ABRIL ÉS COM SI NE MATARES DEU MIL.
MATINET I DE PRESSA COM ELS DE LA FESA.
ME’N DONES MÉS QUE UN MÚSIC.
MENGES MÉS QUE UNA REVOLTA DE RIU.
MENJA MOLT, CAGA FORT I NO LI TINGUES POR A LA MORT
MENTIDER CONEGUT NO ÉS MAI CREGUT.
MÉS CAGA UN BOU, QUE CENT COLOMETES
MÉS VAL SIDA QUE PANSIDA.
MÉS VAL TINDRE QUE DESITJAR.
MÉS VAL UN MAL ACORD, QUE UN BON JUÍ
MÉS VAL UN PREN, QUE DOS ET DONARÉ
MIGJORN AIGUA ENJORN.
MIL I MIL DOS MIL, MON PARE ESTÀ MÉS GROS QUE UN PERNIL.
NEU A LA MUNTANYA, FRED A LA PLANA.
N’HI HA MÉS DIES QUE LLONGANISSES.
NIT CLARA D’HIVERN, A L’ENDEMÀ DIA D’INFERN.
NITS DE VI, MATINS D’AIGUA
NO DEIXES LES SENDES VELLES PER LES NOVELLES
NO HI HA DISSABTE SENSE SÒL NI VÍDUA SENSE DOL.
NO TENS TRELLAT NI FORRELLAT.
NUVOLADA A LA POSTA, GREGAL A LA PORTA.
ON MENGEN DOS MENGEN TRES.
ON NO HI HA SANG, NO ES FAN BOTIFARRES
OVELLES SENSE GUARDIÀ EL LLOP SE LES MENJARÀ.
PARDAL QUE VOLA A LA CASSOLA.
PARDAL QUE VOLA, A LA CASSOLA
PAREIXES UN MÚSIC DONANT VOLTES A LA PLAÇA.
PARIR O MORIR.
PASQUA MARÇAL, MORTALDAT O FAM.
PATEIX MÉS FAM QUE UN AFILADOR.
PATEIX MÉS FAM QUE UN GOS LLIGAT A UN CARRO.
PATEIXES MÉS FAM QUE UN MESTRE D’ESCOLA.
PEL SETEMBRE A LA TARDOR, TORNA LA CALOR.
PEL SETEMBRE QUI TINGA LLAVORS QUE SEMBRE.
PER NADAL FRED COM CAL
PER NADAL UN PAS DE PARDAL.
PER REIS EL DIA CREIX I ASE ÉS QUI NO HO CONEIX.
PER SANT ANTONI CREIX EL DIA UN PAS DE DIMONI.
PER SANT JOAN BACORES, VERDES O MADURES PERÒ SEGURES.
PER SANT PAU UNA HORA CAU.
PER SANT VICENT LA RODA S’ALLARGA UNA HORA.
PER SANTA AGNÈS EL DIA S’ALLARGA UNA HORA MÉS.
PER SANTA LLÚCIA UN PAS DE PUÇA.
PER TOTS SANTS CASTANYES I PER NADAL TORRONS.
PLOU POC, PERÒ PEL POC QUE PLOU, PLOU PROU.
PLUJA DE TARDOR FA BONA SAÓ.
PLUJA MENUDA A TOTS AJUDA.
POC A POC EL COIX VA A MISSA
POLINYÀ VE LLUNYÀ.
PONENT POSA I LLEVANT LLEVA.(ES DIU EN SENTIT CRÍTIC).
PONENT, AIGUA FRESCA I VI CALENT.
PORTES MÉS CORFOLLS QUE UNA CEBA.
POSTA ROJA O VENT O «PLOJA»
QUAN ABRIL NO SAP QUE FER PREN EL DIMONI PER CONSELLER.
QUAN DÉU VOL, SENSE NÚVOLS PLOU
QUAN DÉU VOL, SENSE NÚVOLS PLOU.
QUAN EL MAL VE D’ALMANSA, A TOTS ALCANÇA.
QUAN EL MAL VE D’ALMANSA A TOTS ALCANÇA.
QUAN EL MEU DOL SIGA VELL EL TEU SERÀ NOU
QUAN EL SOL ES PON AMB CAPA, NINGÚ S’ESCAPA.
QUAN EL SÒL SOMRIU JA VE L’ESTIU.
QUAN JA ESTAVA ACOSTUMADA A NO MENJAR, VA I ES MOR.
QUAN LA BOIRA PASTURA, AIGUA SEGURA.
QUAN LA FORMIGA TANCA EL FORMIGUER, EL CEL PLORA I ES RIU EL MOLINER.
QUAN L’OCTUBRE ESTÀ FLORIT MOR LA MOSCA I EL MOSQUIT.
QUAN MÉS GRAN MÉS ANIMAL.
QUAN PLOU CARAGOL.
QUAN PLOU, PLOU, QUAN FA VENT, MALAMENT.
QUATRE I QUATRE HUIT, QUAN VEGES UNA MERDA ESTACA EL DIT
QUATRE MÉS CINC NOU, BUFA’M UN OU.
QUE PASSA? QUE EL CAMPANAR ÉS MÉS GRAN QUE LA PLAÇA.
QUI BUSCA TROBA.
QUI CANTA EN TAULA I MENJA EN EL LLIT NO TÉ EL CONEIXEMENT COMPLIT
QUI DE CASA SE’N VA A CASA TORNA.
QUI EN ROBA GASTA MASSA TE EL CAP DE CARABASSA.
QUI EN TÉ DUES I SE’N GASTA TRES, PROMPTE ES QUEDA SENSE RES.
QUI L’ENTORTA SE L’EMPORTA.
QUI MÉS TRIA MENYS VEU.
QUI MOLT PARLA, MOLT ERRA
QUI NO PESCA PEL JULIOL NO PESCA QUAN VOL.
QUI NO TÉ FAENA, DÉU LI’N DÓNA
QUI NO VULGA POLS, QUE NO VAJA A L’ERA
QUI PARLA MAL DE L’ESTIU NO SAP EL QUE DIU.
QUI PRIMER VE, PRIMER TÉ.
QUI S’AJUNTA AMB UN COIX, A L’ANY COIX I MIG.
QUI T’HA FET EL NAS, QUE ET TINGA AL BRAÇ
QUI TE BOCA S’EQUIVOCA.
QUI TÉ I DÓNA NO ESTÀ OBLIGAT A MÉS.
QUI TÉ LLENGUA A ROMA VA.
SAN BARTOMEU TOT EL QUE TROBA ÉS SEU.
SANT ANTONI DE GABARDA FEU UN MIRACLE EN ANTELLA, CAIGUÉ UNA VELLA AL RIU I SI NO LA TRAUEN S’OFEGA.
SANT BLAI GLORIÓS DEIXA’M EL XIQUET I EMPORTA’T LA TOS.
SANT JOAN HA ARRIBAT, LA PRIMAVERA HA PASSAT.
SANT PERE TÉ LA BUFA DARRERE.
SEMPRE PLOU QUAN NO FAN ESCOLA.
SEMPRE PLOU QUAN NO HI HA ESCOLA
S’ESMUNY COM UNA ANGUILA.
SET I SET CATORZE, QUAN VEGES UNA MERDA ESTACA EL COLZE.
SI «DISSEN» QUE «DISSAN», MENTRE NO «HASSAN» NO «HAGAS» CAS.
SI EL MONDÚVER FA CAPELL, PICA ESPART I FES CORDELL.
SI EL PARE ÉS MÚSIC, EL FILL BALLADOR
SI LA CANDELÀRIA PLORA, HIVERN FORA, I SI ES RIU JA VE L’ESTIU.
SI LA MAR ARRASSA VESTE’N A CASA I SI S’ENGOLA VES I ESPIGOLA.
SI MENGES CEBA DE VIU, DE MORT NO TREMOLES.
SI NO ETS POETA PASSAT LA BRAGUETA.
SI PEL NOVEMBRE TRONA, LA COLLITA SERÀ BONA.
SI TE’N VAS PROMPTE TORNARÀS.
SI TENS FAM PEGA UN BRAM.
SI TENS SET PIXA I BEURÀS CALENTET.
SI TINC CALOR PER FEBRER PER PASQUA TREMOLARÉ.
SI VAS A LA MUNTANYA I NO AGAFES ROMER NO TENS L’AMOR VERTADER.
SI VOLS ESTAR BEN SERVIT, FES-TE TU MATEIX EL LLIT.
SÍ VOLS PEIXET BANYAT EL CULET.
SI VOLS QUE LA DONA ET VULGA, DÓNA-LI TOTS ELS DINERS,
SI VOLS SER COM JO, CABÀS TU, CABÀS JO.
SI VOLS SER UN BON PESCADOR LLEVA’T LA CORBATA I PESCARÀS MILLOR.
SIMAT ES UN CAU DE RABOSES, BENIFAIRÓ LA LLOBERA I «LA VALL» S’EMPORTA LA PALMA DE LA GENT MÉS FEMETERA.
SOL ROGENC, VENT DE PONENT.
SUAT O CANSAT A L’AIRE NO ESTIGUES PARAT.
TANT ET VULL QUE ET TRAC UN ULL.
TANTS QUE EN CRIA LA FARINA I ELLA FINA QUE FINA.
TENS ELS COLLONS A CARRERONS.
TENS MÉS SORT QUE UN GALL DE PALLISSA.
T’HAS QUEDAT COM LA NOVIA DE PINET AMB LA CARA LLAVADA I EL «MONYO» FET.
TOT POT SER DIGUÉ CALIU, MENYS QUE UNA RATA FAÇA EL SEU NIU BAIX LA CUA D’UN GAT VIU.
TOTA PEDRA FA PARET.
TRAMUNTANA PER ESMORZAR, AIGUA PER SOPAR.
TRONS DEL CUL, TEMPESTAT DE MERDA
UNA I BONA, COM LES BAJOQUES DE CATERINA.
UNA MONA DALT DEL FIL TRENTA QUARANTA I MIL.
VAL MÉS TARONJA I MAGRANA QUE PASSAR GANA.
VAL MÉS UN LLOP DINTRE D’UN RAMAT QUE UN FEBRER ENRIALLAT.
VINT I VINT QUARANTA. QUAN MON PARE PIXA MA MARE CANTA.
VOLER ÉS PODER.
XALOC, TANCA LA PORTA I FES BON FOC.
XIQUES PEIX! LA FIGA EM CREIX.

Deja un comentario

Archivado bajo Uncategorized

PROCESO EDUCATIVO Y MEDITACIÓN

PROCESO EDUCATIVO Y MEDITACIÓN

 

 

“Al anclar al niño en una cultura determinada, la educación colma poco a poco ese universo de posibilidades en provecho de una relación particular con el mundo, en la cual el niño asimila los datos de un carácter y una historia propias. Es una apertura significativa al mundo. Los miembros de su entorno son los garantes de su futura inserción en la relación social. La educación tiene como fin proporcionarle las condiciones propicias para una interiorización de este orden simbólico que modela su lenguaje, sus pensamientos, sus actividades, sus gestos, la expresión de sus sentimientos, sus percepciones sensoriales etc., en función de la cultura corporal de su grupo.”[1]

Vemos que el proceso educativo es a la vez un proceso de socialización y de individuación continua, hoy en día, vemos como la escuela ha incorporado a sus programas la actividad física para luchar contra el sedentarismo, prevenir enfermedades como la obesidad y promover en general la salud. Pues bien, en todas las culturas han existido tradiciones que han promocionado la concentración y el contacto con nuestra conciencia más íntima orientada  en el mantenimiento de la salud física o mental, y promocionar la creatividad, aunque en múltiples ocasiones se encuentra inserta en tradiciones místico-religiosas.

Podemos encontrar que existe la meditación en tradiciones del continente americano (chamanismo), las islas del Pacífico Polinesia y Hawái, y Oceanía (didgeridoo). Centrémonos por un momento, en la denominada filosofía Huna que representa el modo de vida de los Kahunas, pueblo nativo de las Islas Hawái.

Como indica Serge Kahili King: “La palabra huna es siempre traducida por “secreto” pero significa realmente aquello que es difícil de ver. Si dividimos la palabra HU y NA, tenemos los dos aspectos fundamentales del universo. Es muy similar a Yin y Yang. HU significa básicamente “movimiento” y NA significa “calma, quietud”.[2]  A diferencia de otros sistemas de pensamiento que necesitan una fundamentación religiosa, en Huna, es tolerante al reconocer que no es el único sistema, pero respeta al adepto,  y es crítico al no reconocer dogmas, esto convierte al Huna en su sistema abierto, sin ningún tipo de pretensiones, no es necesaria la fe ni las creencias, sino, sencillamente, la necesidad de experimentar. Sentir que todo el universo está conectado a todo (tela de araña),  partiendo de esta idea a través de la meditación se aumenta  el contacto con estos lazos.

Tenemos que destacar que dentro de la filosofía Huna existe la denominada Técnica de la Mente Dinámica ideada para niños o personas que no puede seguir técnicas de meditación más complejas, y que se fundamenta en una mezcla especial de palabras, toques, respiración y, en algunas ocasiones, en imágenes.

También las llamadas tres grandes religiones: judaísmo, cristianismo y el Islam tienen asociadas tradiciones de la meditación y a sus libros sagrados.

Por ejemplo, el sufismo que pese a ser un término que abarca desde la perspectiva Occidental todos los movimientos místicos de la religión musulmana, en una amplia y seguramente errónea generalización, todos ellos tienen en común el hecho que el Corán es su fuente de meditación y es través de él mediante el cual se realiza la meditación. Para el sufí la meditación es un elemento auxiliar, pero esencial, para la invocación de Dios, predispone al alma a recibir la invocación abriendo los canales por los que ésta debe transcurrir. Abu Bakr Siraj ad-Din (Martin Lings) nos indica que la meditación “trata de superar todos los hábitos y reacciones que, en sentido estricto, son contrarios a la naturaleza, pero que han llegado a convertirse en una «segunda naturaleza. La naturaleza humana supone tres planos: el de la voluntad, el del amor y el del conocimiento; cada uno se polariza en dos modos complementarios, de forma que se presentan, respectivamente, como renuncia y acto, paz y fervor, discernimiento y unión. El tercer plano trasciende al hombre como tal, salvo en la medida en que le ofrece un tema de meditación. «Podríamos caracterizar respectivamente las dos estaciones o grados del conocimiento mediante las siguientes fórmulas: “No conocer más que lo que es: Dios”; “No ser más que Lo que conoce: el Sí”»[3]

Como indica Rabí Arie Kaplan en los textos de la tradición judía se presentan diferentes técnicas de meditación –Hitbodedut – que realizaban los profetas y santos para  alcanzar estados místicos; otras en cambio, destinadas a ser practicadas por cualquier persona como el llamado camino de la plegaria enseñado por el Baal Shem Tov, básicamente se trataría del servicio regular de plegarias, tres al día, que cada judío debe realizar, un mecanismo de meditación que permitiría a través de los años transformarse en parte integral de su ser consiguiendo y así limpiar su mente de todo otro pensamiento y concentrarse en la plegaria (Amidá) llevándolo a un estado meditativo, tratándose de un método formal que necesita un alto grado de concentración por lo que se desarrollaron otras técnica más estructuradas y dirigidas externamente donde se focaliza en unas palabras o imágenes, otros rabinos utilizaban el sistema de la plegaria espontánea. Fuera como fuese el objetivo de la meditación en el mundo hebreo es, en primer lugar, eliminar todo pensamiento de la mente, para posteriormente eliminar el ego de poder estar de este modo absolutamente solo con Dios. Pero, como señala entre otros el Rabí Najmán, la oración formal se puede efectuar desde un estado de conciencia normal y mundano, por ello la enorme importancia para alcanzar un alto grado de meditación el tomar una palabra, recitarla lentamente, una y otra vez (días, semanas, meses, años) durante el periodo meditativo hasta alcanzar las palabras adecuadas con las cuales hablar a Dios.

Siguiendo la denominada  Carta a los obispos de la Iglesia Católica sobre algunos aspectos de la meditación cristiana, redactada por la Congregación para la Doctrina de la Fe el 15 de octubre de 1989 y firmada por el Prefecto Joseph Cardenal Ratzinger. Indica que la meditación debe ser únicamente sobre la Palabra de Dios, y lo que ella revela acerca de Él, criticando todo aquel pensamiento que quiere hacer coincidir la meditación cristiana con las corrientes, cada vez más populares en nuestra sociedad, que siguen el modelo del misticismo oriental y la oración contemplativa. En dicha Carta se afirma que el cristiano no debe buscar verdades más allá de la Biblia, “palabra del señor”, así pues, la meditación cristiana será un proceso activo donde se estudiará la palabra de Dios, orando sobre ella solicitándole a Dios que nos dé el entendimiento por el Espíritu, Quien habita en el corazón de cada creyente, y Quien ha prometido guiarnos “a toda la verdad(Juan 16:13). En dicho texto, aparte de rechazarse completamente, como ya se ha indicado, cualquier posible comparación entre la meditación cristiana y las procedentes de las escuelas orientales (budismo, zen, etc.) se hace especial hincapié en la oración que no debe caer en determinadas desviaciones, sino seguir el ejemplo de Santa Teresa de Jesús quien rechazó aquellos métodos que prescindían de la Humanidad de Cristo tal como indicó Juan Pablo II:  “el grito de Teresa de Jesús en favor de una oración enteramente centrada en Cristo vale también en nuestros días contra algunas técnicas de oración que no se inspiran en el Evangelio y que prácticamente tienden a prescindir de Cristo, en favor de un vacío mental que dentro del cristianismo no tiene sentido. Toda técnica de oración es válida en cuanto se inspira en Cristo y conduce a Cristo, el Camino, la Verdad y la Vida»[4]

También, otra gran religión que procesa un enorme número de seguidores, el budismo, tiene un elemento esencial en la meditación. En primer lugar, hemos de advertir que esta práctica religiosa tiene ciertas en dificultades en Occidente para ser definida y comprendida,  partiendo inicialmente del hecho de que el budismo es una religión no teísta y que su evolución a lo largo de la historia, así como su contacto con las diversas culturas orientales  ha hecho que haya adquirido un cuantioso número de escuelas y prácticas, llegando de forma muy ecléctica a Occidente, como en el caso de Osho

Como ya hemos mencionado en Occidente el budismo produce una serie de malentendidos, uno de ellos es entender la meditación como un tipo de relajación o que la meditación es un estado de trance; en ocasiones, se relaciona a la meditación con los llamados “viajes astrales”, con una forma de auto-hipnosis o se trata simplemente de dejar la mente en blanco. En realidad, la meditación budista es una forma de trabajar la mente usando la mente, es un estado de ser o estados de ser y conciencia relacionados que permite aumentar la capacidad de conciencia y positividad, haciendo ver la naturaleza de las cosas como realmente son. No se trata pues de una comprensión intelectual, ya que, nuestra mente racional es una mínima parte de nuestra psique, el conocimiento intelectual del mundo no es suficiente, necesitamos tener una visión clara y verdadera, para ello necesitamos encontrarnos en un estado especial y más elevado.

Resumiendo podemos indicar que las principales tradiciones budistas respecto a la meditación son: en el budismo Theravāda: la meditación de introspección (Vipassana), de concentración (Samatha) y cultivo del amor puro (Metta). Las visualizaciones, rezos y cantos, propias del budismo Mahāyāna; y, finalmente, la meditación silenciosa sin objeto, propia del dhyana, chan o zen. “Tal como se lo usa en el Budismo, el término dhyana comprende tanto el recogimiento (smriti) como samadhi, y la mejor manera de indicar su significado es caracterizarlo como el estado de conciencia unificada o de una sola punta. Tiene una sola punta en el sentido de que se enfoca en el presente, puesto que para la conciencia clara no hay ni pasado ni futuro sino sólo este único momento (ekaksana) que los místicos occidentales han llamado el Eterno Ahora. Tiene una sola punta también en el sentido de ser un estado de conciencia sin diferenciación entre cognoscente, el conocimiento y lo conocido”[5]

Las muchas técnicas de meditación budista pueden dividirse en dos grupos principales dentro de su propósito progresivo.

  1. Técnicas Samatha, una palabra sánscrita que equivale a ‘paz’ o ‘tranquilidad’, nuestra conciencia se encuentra perturbada por emociones negativas que no nos permiten concentrarnos dándonos una visión parcial de la realidad, el objetivo de esta técnica seria precisamente orientar el sentido de la conciencia, fomentar las emociones positivas, calmar la mente y hacernos ver nuevas perspectivas. Se trataría de un entrenamiento esencial para poder posteriormente practicar las técnicas Vipassana
  2. Las técnicas que se agrupan con el término Vipassana o técnicas para alcanzar ‘visión clara’, ‘percatación’ o ‘discernimiento’. La meditación nos lleva a un estado de crecimiento, calma y plenitud, pero estas cualidades no son el objetivo de la meditación, sino el alcanzar a través de una conciencia serena y concentrada del meditador una visión clara y auténtica de la verdad.

Finalmente, podemos completar esta exposición con la tradición china del Tao. “El Taoísmo debe su más completa y alta formulación a algunos sistematizadores, entre los que se distinguen Lao-tze y Chuang-tze”[6] , toda la realidad se encuentra conformada por un principio cosmológico y ontológico al que se denomina Tao, absoluto, inmutable y ubicuo; siendo su  principal texto Tao Te King atribuido al citado Lao-tze. El taoísmo es entendido o bien como un sistema filosófico, bien como una religión, o bien como ambas cosas. Los taoístas llama a la meditación (la traducción literal del chino seria sentarse en la quietud sin hacer nada) “ayuno mental” que elimina todos los pensamientos y todas las emociones que perturban la mente. Puesto que el Tao es la realidad absoluta, la meditación tiene que ser universal, válida para todos, sin importar edad, raza o situación social, y puede ser practicada en cualquier sitio.

Siempre hay que tener presente  cuando hacemos referencia al Tao su indefinible y su ubicuidad, por ello Tucci afirma: “¡No razonar, no reflexionar! Sólo entonces se comenzará a conocer el Tao. No fijarse en ningún lugar, no seguir ningún precepto. Sólo entonces se podrá llegar al Tao. Se alcanzará sin recorrer ningún camino determinado.”[7]

Como vemos la meditación no es simplemente una moda importada de Oriente, que en nuestra cultura se convierte, si se me permite la expresión, en una “macedonia de frutas”, sino que se trata de una actividad o técnica cultivada de una forma u otra en todas las sociedades humanas. La tarea de la escuela siempre ha sido difícil, y quizás hoy en día lo sea más al tener que responder a retos como la globalización, la interculturalidad, las nuevas tecnologias,……., pues bien, la meditación puede ayudar a formar seres humanos más completos, más sanos y abiertos a nuevas posibilidades.

La meditación se encuentra presente en casi todas las culturas humanas, por no decir todas, no es su finalidad presentar técnicas ni promocionar una u otra creencia, sino hacer patente que aquello que denominamos meditación es un hecho cultural fehaciente y una herramienta, tan válida como la actividad física, para formación integral de las futuras generaciones, sin que se trate de una moda pasajera y eclíptica.

 

[1] Le Breton, D. pág. 37 El cuerpo y la educación, Revista Complutense de Educación 2000, vol. ll,nY2: 35-42

[2] King y otros, pág 28, Huna de Hawái Compilación de textos, Editorial Madrás, 2004

[3] Lings, M. pág 62, ¿Qué es el sufismo?  Editorial José J. de Olañeta, 2006

[4] Juan Pablo II Homelia Abulae habita in honorem Sanctae Teresiae, AAS 75 (1983), 256-257

 

[5] Watts, Alan, pág. 40 El camino del Zen, Editorial Edhasa 2004

[6] Tucci, G., pág. 3 Apología del taoísmo, Ed. Paidós

[7] Ibid. Pág 37

Deja un comentario

Archivado bajo CONOCIMIENTO, EDUCACIÓN, MEDITACIÓN